Smagliczki są zaliczane do uroczych i odpornych kwiatów do nasadzeń ogrodowych, aczkolwiek z perspektywy botanicznej ich klasyfikacja nie jest już absolutnie jednoznaczna. Znacząca większość gatunków tych roślin jest bowiem umieszczana w rodzaju Alyssum, jednak dwa bardzo cenione typy smagliczek zostały przeniesione przez specjalistów do różnych pododdziałów taksonomicznych.
Wątpliwości o naturze botanicznej są zupełnie słuszne – odmiany nazywane smagliczkami mają bowiem zróżnicowany pokrój i wymogi. W liczbie około 200 gatunków zidentyfikowanych na świecie i sklasyfikowanych do rodziny krzyżowych, znajdują się zarówno rośliny bylinowe, jak i rośliny roczne czy półkrzewy, ale rozbieżność ta wynika głównie z rozległego obszaru występowania. Naturalnym siedliskiem smagliczek są bowiem nie tylko znaczne obszary Europy, ale także Azja, Ameryka Północna a nawet Afryka Północna. W Polsce na dziko można spotkać cztery gatunki:
– smagliczkę drobną (Alyssum desertorum) – gatunek dość rzadki, charakteryzujący się biało-żółtymi kwiatami, najczęściej spotykany na Mazowszu;
– smagliczkę kielichowatą (Alyssum alyssoides) – typową dla klimatu umiarkowanego, której kwiaty są białe;
– smagliczkę pagórkową, nazywaną również górską (Alyssum montanum) – rosnącą w dolinach dużych rzek, o złocistych żółtych kwiatkach; figuruje na czerwonej liście roślin bliskich zagrożeniu;
– smagliczkę skalną (Aurinia saxatalis) – występującą tylko w Pieninach, ale często uprawianą; wyróżnia się atrakcyjnymi żółtymi kwiatami, które tworzą baldachy.
Smagliczka skalna, zwana też złotką skalną, została przeniesiona do nowego rodzaju Aurinia, który obejmuje jedynie 10 gatunków. Podobny los spotkał smagliczkę nadmorską, która z Alyssum maritimum stała się gatunkiem Lobularia maritima. Rodzaj Lobularia obejmuje tylko 5 gatunków typowych dla basenu Morza Śródziemnego, Wysp Kanaryjskich i Wysp Zielonego Przylądka. Smagliczka nadmorska jest jednak chętnie uprawiana w celach ozdobnych z powodu kwiatów o miodowym zapachu i bardzo ładnych, które występują w odcieniach bieli, różu czy fioletu, i są zebrane w atrakcyjne kuliste grona.
Generalnie smagliczki tworzą dość zwarte pęki łodyg, które osiągają maksymalnie 20 cm wysokości – wyjątkiem jest smagliczka skalna dorastająca do nawet 30 cm. Liście są podłużne, zazwyczaj skoncentrowane w dolnej części rośliny, a kwiaty najczęściej bywają groniaste, ale różnią się między gatunkami. Klasyczne smagliczki kwitną głównie w kwietniu i maju, ale u smagliczki nadmorskiej pojawiają się przez cały okres wegetacyjny.
Smagliczki nie są roślinami wymagającymi i wystarcza im nawet uboga, sucha gleba o neutralnym pH. Preferują przede wszystkim piaszczyste i kamieniste podłoże o znacznym poziomie zawartości wapnia. Wysoka przepuszczalność jest niezbędna do utrzymania roślin w zdrowiu, podobnie jak słońce, którego smagliczkom nigdy nie brakuje. Intensywne światło promuje silny wzrost roślin i sprawia, że kwitną obficie. Wyjątkiem jest smagliczka nadmorska, która preferuje żyzną ziemię i najlepiej rośnie na lekko wilgotnym stanowisku.
Smagliczkę najłatwiej wysiać w kwietniu (nadmorską w maju), bezpośrednio na zagon, bez konieczności przysypywania glebą – wystarczy delikatnie docisnąć nasiona do ziemi. Poszczególne nasiona powinny być rozmieszczone co 20 cm, aby zapewnić roślinom miejsce do rozwoju. Smagliczki nadmorskie są nieco mniejsze, więc wystarczą im odstępy 10-15 cm.
Nie ma problemu z zakupem smagliczek, zarówno jednorocznych, jak i wieloletnich, w formie gotowych sadzonek, które sadzi się na grządki zazwyczaj w maju. W przypadku uprawy doniczkowej należy przede wszystkim zadbać o odpowiedni drenaż.
Po przekwitnięciu smagliczki, warto ściąć całą część kwiatową – przy sprzyjających warunkach roślina ma szansę zakwitnąć ponownie w tym samym roku, zazwyczaj na początku jesieni. U gatunków jednorocznych usuwanie pojedynczych starych kwiatostanów przedłuża okres kwitnienia.